Γυναικεία ανοργασμία. Υπάρχει λύση;

Εκείνο που διαφοροποιεί τη γυναικεία ανοργασμία από τις άλλες σεξουαλικές δυσλειτουργίες είναι το γεγονός ότι η εικόνα της διαφέρει ουσιαστικά από γυναίκα σε γυναίκα όσον αφορά τα αίτια που την προκαλούν, τις συνυπάρχουσες λειτουργικές συνιστώσες, τα επικρατέστερα ψυχολογικά χαρακτηριστικά, το πόσο πλησιάζει η γυναίκα σε οργασμική κορύφωση, αν το ερωτικό μήνυμα φτάνει στο γυναικείο εγκέφαλο, αν υπάρχει ερωτική επιθυμία, αν η γυναίκα μπαίνει σε φάση ερωτικής διέγερσης και τέλος ο τύπος της ανοργασμίας (πρωτοπαθής, δευτεροπαθής, γενικευμένη, εκλεκτική ανοργασμία ή ολιγοοργασμία).

Τα στοιχεία αυτά που θα πρέπει να διευκρινίζονται από τον ειδικό έχουν άμεση σχέση με την προτεινόμενη θεραπεία και την πιθανότητα λύσης του προβλήματος. Σημαντικό στοιχείο επίσης είναι η παρουσία ή όχι ερωτικού συντρόφου με καλή σεξουαλική λειτουργία και η ποιότητα της ερωτικής σχέσης.

Τι είναι ο οργασμός;

Αν θελήσουμε να ορίσουμε την έννοια του οργασμού θα πούμε ότι είναι η απόλυτη κορύφωση που σηματοδοτείται από το τέλος της φάσης διέγερσης. Ένας σημαντικός αριθμός γυναικών προβληματίζεται αν έχει ή όχι οργασμό. Η απάντηση στο ερώτημα είναι όχι. Γυναίκες που έχουν βιώσει τον οργασμό αποκλείεται να τον συγχέουν. Ένα άλλο σημαντικό ερώτημα είναι αν ικανοποιείται η γυναίκα χωρίς οργασμό. Σε γενικές γραμμές η απάντηση είναι αρνητική. Το γεγονός όμως ότι ένα ποσοστό γυναικών μπαίνει σε φάση διέγερσης παρέχει τη δυνατότητα κάποιου βαθμού ικανοποίησης. Άλλωστε και από τις γυναίκες που έχουν γνωρίσει τον οργασμό, οι μισές δεν είναι ικανοποιημένες από τις σεξουαλικές τους επιδόσεις.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Αμερικανικής Ψυχιατρικής Ένωσης οι διαταραχές του οργασμού υπάρχουν στο 30% του γυναικείου πληθυσμού διεθνώς.

Κολπικός ή κλειτοριδικός;

Στην πραγματικότητα πρόκειται για ψευδοδίλλημα. Εκείνο που ενδιαφέρει είναι το αν η γυναίκα φτάνει σε οργασμό και όχι αν αυτός παράγεται με τη συμμετοχή κυρίως του κόλπου ή της κλειτορίδας.

Πολλές γυναίκες ντρέπονται να ομολογήσουν ότι έχουν κλειτοριδικό οργασμό και προσποιούνται οργασμό κατά την ερωτική συνεύρεση. Άλλες πάλι πανικοβάλλονται στην απαίτηση του συντρόφου να τις οδηγήσει σε οργασμό με το πέος του. Αν πάντως αυτό προβληματίζει το ζευγάρι υπάρχουν ασκήσεις μεταφοράς του αντανακλαστικού του οργασμού από την κλειτορίδα στον κόλπο. Εκείνο που είναι βέβαιο είναι το ότι οι γυναίκες με κλειτοριδικό οργασμό είναι απόλυτα φυσιολογικές.

Αίτια

Πολλές γυναίκες καταπιέζουν ή αναστέλλουν τον οργασμό απλά γιατί ντρέπονται. Το αίσθημα ντροπής συχνά συνδέεται με θέματα χαμηλής αυτοεκτίμησης και υποψίες ότι δεν αρέσουν. Αυστηροί ηθικοί ή θρησκευτικοί κανόνες συχνά οδηγούν στο ίδιο αρνητικό αποτέλεσμα. Άλλα ψυχολογικά θέματα είναι οι υπερβολικές αναστολές, τα θέματα ενοχής, απόλαυσης, επιθετικότητας και η ευρύτερη αίσθηση «ανεπάρκειας». Αρνητικά μπορούν να λειτουργούν οι τραυματικές εμπειρίες, η σεξουαλική παρενόχληση και η κατάθλιψη.

Θέματα μαθησιακά ή επαρκούς εμπειρίας θα πρέπει να αξιολογούνται ως προς τη συμμετοχή τους. Πολλές γυναίκες απογοητεύονται γιατί οι πρώτες τους σεξουαλικές επαφές είναι χωρίς οργασμό και δε θυμίζουν τους οργασμούς πορνοταινίας.

Τα οργανικά αίτια είναι σπάνια. Αφορούν σε νευρολογικές παθήσεις, κακώσεις της σπονδυλικής στήλης και της πυέλου, διαβήτη, υπέρταση, αλκοολισμό, χρήση εθιστικών ουσιών και ψυχοφαρμάκων. Επίσης σπάνια αίτια αποτελούν τα θέματα κατασκευής του κόλπου και η επώδυνη επαφή. Έλλειψη κολπικού οργασμού παρατηρείται στον κολεόσπασμο και στη δυσπαρεύνια, καταστάσεις στις οποίες υπάρχει συχνά κλειτοριδικός οργασμός.

Τέλος, η εμμηνόπαυση και η χειρουργική αφαίρεση της μήτρας είναι δυνατό να προκαλούν μείωση της έντασης του οργασμού, όχι όμως ανοργασμία.

Θεραπευτική πρόγνωση

Όπως τονίστηκε παραπάνω η ανοργασμία έχει αιτιολογία πολυπαραγοντική που δυσκολεύει μια ενιαία θεραπευτική πρόγνωση. Η δε θεραπεία είναι δυνατό να περιλαμβάνει ατομική ψυχολογική θεραπεία με ασκήσεις σεξοθεραπείας στη συνέχεια, σε επίπεδο ατομικό ή ζεύγους. Η θεραπεία αυτή θα πρέπει να εξατομικεύεται απόλυτα σύμφωνα με τις ανάγκες της κάθε γυναίκας και το θεραπευτικό σχήμα να προσδιορίζεται από ειδικό γιατρό.

Σημαντικό στοιχείο στη θεραπευτική διαδικασία είναι η καλή ενημέρωση της γυναίκας. Γιατί ανοργασμία δεν είναι η ταμπέλα που βάζει ο σύντροφος, αλλά αυτό που βιώνει η ίδια η γυναίκα.

Ζήσης Παπαθανασίου Επ. Καθηγητής Γυναικολογίας, Σεξολόγος Διευθυντής Ελληνικού Σεξολογικού Ινστιτούτου