Θεραπεύεται η πρόωρη εκσπερμάτιση;

Η πρόωρη εκσπερμάτιση καταγράφηκε ως σεξουαλική δυσλειτουργία στα ιατρικά βιβλία μετά το 1930, στον απόηχο της φεμινιστικής επανάστασης και της διεκδίκησης της σεξουαλικής ικανοποίησης και του οργασμού από τη γυναίκα. Άλλωστε στο ζωικό βασίλειο, τα ικανότερα αρσενικά είναι αυτά που εκσπερματίζουν γρήγορα!

Η πρόωρη εκσπερμάτιση είναι το πιο συχνό σεξουαλικό πρόβλημα στους άνδρες, αφού στις μέρες μας απασχολεί το 30% του ανδρικού πληθυσμού, ανεξάρτητα κοινωνικών και οικονομικών τάξεων. Ένα σημαντικό ποσοστό μάλιστα, ούτε καν συνειδητοποιεί το πρόβλημα μέχρι τη στιγμή που θα εισπράξει τις διαμαρτυρίες ή και την απόρριψη κάποιας συντρόφου. Ένα άλλο ποσοστό ανδρών επιχειρεί να παρατείνει τα προκαταρκτικά παιχνίδια στο σεξ, προετοιμάζοντας τη σύντροφο και αυξάνοντας την ερωτική της διέγερση, ελπίζοντας έτσι ότι ο μικρός χρόνος παραμονής του πέους στον κόλπο θα επιτρέψει στη σύντροφο να φτάσει σε οργασμό.

Ο πρώτος ορισμός καθόριζε την πρόωρη εκσπερμάτιση σε σχέση με το χρόνο παραμονής του πέους στον κόλπο μέχρι την εκσπερμάτιση, ορίζοντας το χρόνο αυτό σε πέντε ή δέκα λεπτά. Νεότερες απόψεις θεωρούσαν φυσιολογική την εκσπερμάτιση, αν η σύντροφος προλάβαινε οργασμό τουλάχιστον στις μισές σεξουαλικές επαφές.

Σήμερα ο έλεγχος της εκσπερμάτισης δεν ορίζεται σε σχέση με το χρόνο ή τον αριθμό των παλινδρομικών κινήσεων, αλλά με τη δυνατότητα του άνδρα να εκσπερματίζει όταν εκείνος το επιθυμεί. Δεν θεωρείται ουσιαστικά δυσλειτουργία όταν οι σεξουαλικές επαφές είναι πολύ αραιές μέσα στο χρόνο ή μεσολαβούν μεγάλα διαστήματα σεξουαλικής αποχής. Μικρότερος είναι επίσης ο χρόνος στις πρώτες σεξουαλικές συναντήσεις με μια καινούργια ερωτική σύντροφο. Διαταραχές της εκσπερμάτισης παρατηρούνται συχνά στους άνδρες με προβλήματα στύσης, σε αυτές όμως τις περιπτώσεις η εμφάνιση ή η επιδείνωση της πρόωρης εκσπερμάτισης είναι δευτεροπαθής, δηλαδή αποτέλεσμα της στυτικής δυσλειτουργίας.

Αίτια πρόωρης εκσπερμάτισης

Τα αίτια της πρόωρης εκσπερμάτισης είναι ψυχολογικά, σε ποσοστό που πλησιάζει το 100%. Τοπικά αίτια είναι δυνατόν απλά να συμμετέχουν, όπως φίμωση, περιτομή ή βραχύς χαλινός. Είναι επίσης δυνατόν να επιδεινώνεται η πρόωρη εκσπερμάτιση από τοπικές φλεγμονές τύπου βαλανίτιδας ή βαλανοποσθίτιδας.

Η ξαφνική εμφάνιση πρόωρης εκσπερμάτισης μπορεί επίσης να αποτελεί το πρώτο σύμπτωμα νευρολογικής νόσου ή σπανιότερα σακχαρώδη διαβήτη. Ουρηθρίτιδες και ουρολοιμώξεις, που παλαιότερα θεωρούνταν αίτια πρόωρης εκσπερμάτισης, στην εποχή μας πιστεύεται ότι επιδεινώνουν προϋπάρχουσα διαταραχή της εκσπερμάτισης και μόνο κατά τη διάρκεια του ουρολογικού προβλήματος.

Τα ψυχολογικά αίτια είναι δυνατόν να αφορούν δυσκολίες του άνδρα στην ψυχοσυναισθηματική του ανάπτυξη και συνδιαλλαγή με την ερωτική σύντροφο ή είναι συνυφασμένα με την προσωπικότητά του (κακή σχέση με το χρόνο, ανάγκη γρήγορης διεκπεραίωσης, ψυχαναγκαστικά στοιχεία, κλπ.). Φαίνεται μάλιστα περίεργο σε μια εποχή που επιβραβεύεται η ταχύτητα να ζητούμε από τους άνδρες να τελειώνουν αργά. Το ίδιο περίεργο και δύσκολο είναι για έναν άνδρα που τρώει γρήγορα, περπατάει γρήγορα, αναπτύσσει μεγάλες ταχύτητες με τη μηχανή ή το αυτοκίνητό του, να καθυστερεί στη σεξουαλική επαφή! Όταν δηλαδή η κακή σχέση με το χρόνο επιβάλλεται και επιβραβεύεται με κριτήρια κοινωνικά είναι έντονα οξύμωρο να ζητάμε από τους άνδρες να καθυστερούν την εκσπερμάτισή τους. Για δε τον ίδιο τον άνδρα η δοκιμασία είναι το ίδιο αρνητική και πιεστική, όσο ενοχλητική είναι η επιβαλλόμενη αναμονή σ’ ένα λαίμαργο και πεινασμένο άτομο, μπροστά σ’ ένα αγαπημένο του πιάτο φαγητού, προκειμένου να προσέλθουν και οι υπόλοιποι καλεσμένοι!

Στα ψυχολογικά επίσης αίτια εντάσσονται και τα μαθησιακά αίτια, τα οποία, εκ πρώτης όψεως, είναι τα πιο συνηθισμένα. Λόγω έλλειψης σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης, οι περισσότεροι άνδρες ξεκινούν τη συντροφική σεξουαλική ζωή λειτουργώντας με τους «κανόνες» του εφηβικού αυνανισμού. Ο αυνανισμός κατά την εφηβεία, για λόγους πολιτισμικούς, είναι μια πράξη γρήγορη, βιαστική και κρυφή. Ο εγκέφαλος καταγράφει αυτό το γρήγορο τρόπο λειτουργίας και τον αναπαράγει και στη μετέπειτα συντροφική σεξουαλική επαφή. Όλοι άλλωστε οι άνδρες λειτουργούν στις πρώτες τους σεξουαλικές επαφές με πρόωρη εκσπερμάτιση. Η άσκηση όμως για έλεγχο του αντανακλαστικού της εκσπερμάτισης θα πρέπει να γίνει από τις πρώτες συντροφικές ερωτικές συναντήσεις. Είναι φανερό ότι βιαστικές σεξουαλικές επαφές, το σεξ στο αυτοκίνητο λόγω έλλειψης ιδιωτικού χώρου, οι περιστασιακές σχέσεις και οι επισκέψεις σε «κοινές» γυναίκες ευοδώνουν την πρόωρη εκσπερμάτιση.

Υπάρχει θεραπεία;

Οι αλοιφές και τα σπρέι καθυστέρησης δεν αποτελούν επιστημονικούς τρόπους αντιμετώπισης της πρόωρης εκσπερμάτισης. Λόγω του τοπικού αναισθητικού που περιέχουν κινδυνεύουν να βλάψουν τη στύση ή να αναισθητοποιήσουν το γυναικείο κόλπο.

Για την επιβράδυνση της εκσπερμάτισης χρησιμοποιούνται κάποια φάρμακα της ομάδας των αντικαταθλιπτικών, που έχουν την ιδιότητα να καθυστερούν την εκσπερμάτιση. Βέβαια η δράση τους είναι συμπτωματική και όχι θεραπευτική. Η αποτελεσματικότητά τους περιορίζεται στο 40 έως 50% των περιπτώσεων και υπό την προϋπόθεση ότι οι άνδρες τα χρησιμοποιούν όλες τις φορές που κάνουν σεξ, με την ίδια πάντα σύντροφο, με συχνότητα δύο ή τριών επαφών την εβδομάδα και για χρονικό διάστημα άνω των τριών μηνών.

Η σεξοθεραπεία ζεύγους αποτελεί μια οριστική θεαματική θεραπεία της πρόωρης εκσπερμάτισης, με ποσοστό επιτυχίας άνω του 90%. Η μέθοδος πέρα από την ψυχολογική ενίσχυση και διαπαιδαγώγηση του ζεύγους βασίζεται σε ειδικό πρόγραμμα ασκήσεων και οδηγιών κλιμακούμενης δυσκολίας, τις οποίες το ζεύγος δοκιμάζει στο σπίτι του, διαμέσου των οποίων μαθαίνει οριστικά ο άνδρας να ελέγχει την εκσπερμάτιση.

Τέλος, αν η πρόωρη εκσπερμάτιση αποτελεί τη συνέπεια προβλήματος στύσης, η αποκατάσταση της στυτικής λειτουργίας θα αποκαταστήσει και την πρόωρη εκσπερμάτιση.

Ζήσης Παπαθανασίου

Επ. Καθηγητής Γυναικολογίας, Σεξολόγος

Διευθυντής Ελληνικού Σεξολογικού Ινστιτούτου