Κάπνισμα και σεξουαλική λειτουργία

Η αρθρογραφία γύρω από τις βλαπτικές επιδράσεις του καπνίσματος στο σεξ και ιδιαίτερα στη στυτική λειτουργία έχει προϊστορία αρκετών δεκαετιών. Οι περισσότεροι όμως καπνιστές φαίνεται να αψηφούν τις συμβουλές των ειδικών και να σκέπτονται τη διακοπή του καπνίσματος όταν αρχίσει να επηρεάζεται δυσμενώς η στύση! Πέρα όμως από τους παραπάνω προβληματισμούς, ποια είναι η αλήθεια και τα επιστημονικά δεδομένα για τη βλαπτική δράση του καπνού στη σεξουαλικότητα;

Πρώτη παρατήρηση: Για να στηρίξουμε ερευνητικά αυτή τη σχέση μπορούμε να βασιστούμε στις βλαπτικές επιδράσεις του καπνίσματος που υπάρχουν στα αγγεία των καπνιστών, σε σχέση με βλάβες που ανευρίσκονται σε μη καπνιστές. Οι διαφορές αυτές είναι σημαντικές και μοιάζουν με τις βλάβες της αρτηριοσκλήρυνσης, που προκαλούνται από την ηλικία και τις κακές διατροφικές συνήθειες. Άρα στους καπνιστές παρατηρούνται μετά από χρόνια, βλάβες των αγγείων σε μεγαλύτερο βαθμό απ’ ό,τι στους μη καπνιστές. Ανάμεσα στα αγγεία που επιβαρύνονται είναι και τα αγγεία του πέους, η καλή κατάσταση των οποίων είναι απαραίτητη για το μηχανισμό της στύσης.

Ανάλογες παρατηρήσεις έγιναν και σε πειραματόζωα, που ανέπνεαν ατμόσφαιρα καπνού για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Εύκολα, όμως, θα μπορούσε να αναρωτηθεί κανείς αν θα γίνουν ανάλογες και στην ίδια ένταση εκστρατείες και προς την κατεύθυνση άλλων αγαθών. Θα μπορούσε να φανταστεί κανείς μια αντίστοιχη οδηγία στις σοκολάτες ότι «η κατανάλωση σοκολάτας προκαλεί διαβήτη» ή «τα οινοπνευματώδη ποτά βλάπτουν σοβαρά τη στύση».

Δεύτερη παρατήρηση: Από την προτεινόμενη οδηγία γίνεται φανερό ότι το κάπνισμα προκαλεί σε όλους τους άνδρες στυτική δυσλειτουργία. Στην πραγματικότητα δεν συμβαίνει κάτι τέτοιο. Το κάπνισμα αποτελεί βασικό προδιαθεσικό παράγοντα για προβλήματα στη στύση. Όλοι όμως οι καπνιστές δεν παρουσιάζουν ανάλογα προβλήματα. Αυτοί που θα παρουσιάσουν προβλήματα είναι αυτοί που έχουν και άλλους προδιαθεσικούς παράγοντες, διαβήτη, υπέρταση, λήψη φαρμάκων, προχωρημένη ηλικία, ψυχολογικούς παράγοντες ή καπνίζουν υπερβολικά.

Τρίτη παρατήρηση: Από τις σεξουαλικές δυσλειτουργίες του άνδρα μόνο η στυτική δυσλειτουργία μπορεί να οφείλεται στο κάπνισμα. Αντίθετα, δεν υπάρχουν σημαντικά δεδομένα ότι οι διαταραχές της εκσπερμάτισης και της ερωτικής επιθυμίας σχετίζονται με το κάπνισμα. Δεν υπάρχουν, επίσης, στοιχεία ότι οι σεξουαλικές δυσλειτουργίες στη γυναίκα μπορεί να οφείλονται στο κάπνισμα και ορθώς η προτεινόμενη οδηγία αφορά μόνο τους άνδρες.

Τι λένε οι έρευνες

Επτά στους δέκα άνδρες που επισκέπτονται ειδικούς για προβλήματα στύσης δηλώνουν καπνιστές. Όμως η αναλογία αυτή δεν φαίνεται ιδιαίτερα εντυπωσιακή για χώρες όπως η Ελλάδα, στην οποία το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού καπνίζει. Η αναλογία όμως αυτή παρατηρείται και στις χώρες όπου οι καπνιστές αποτελούν μικρότερο ποσοστό του πληθυσμού. Έμμεσα μπορεί να συμπεράνει κανείς ότι τα προβλήματα στύσης είναι συχνότερα μεταξύ των καπνιστών. Η Βρετανική Ιατρική Εταιρεία (BMA) και η οργάνωση Δράση για το Κάπνισμα και την Υγεία (ASH) απέστειλαν ύστερα από έρευνες, έκθεση προς τη βρετανική κυβέρνηση, σύμφωνα με την οποία η ανδρική ανικανότητα πλήττει δύο εκατομμύρια Βρετανούς, ηλικίας 21 έως 75 χρόνων. Από τους άνδρες αυτούς περισσότεροι από 120.000 είχαν σαν άμεση αιτία της στυτικής δυσλειτουργίας το κάπνισμα.

Ένας άλλος σημαντικός παράγοντας είναι η παρουσία στον ίδιο άνδρα και άλλου προδιαθεσικού παράγοντα στυτικής δυσλειτουργίας, εκτός από το κάπνισμα. Υπολογίζεται λοιπόν ότι ο συνδυασμός καρδιοπάθειας και καπνίσματος είναι ιδιαίτερα επιβαρυντικός, αφού οι μισοί περίπου καρδιοπαθείς καπνιστές θα παρουσιάσουν στυτική δυσλειτουργία αγγειακής αιτιολογίας.

Σημαντικά, τέλος, στοιχεία είναι πόσα χρόνια καπνίζει ένας άνδρας και ο αριθμός των τσιγάρων ή πούρων που καταναλώνει κάθε μέρα. Αξίζει μάλιστα να τονιστεί ότι η διακοπή του καπνίσματος μετά από πολλά χρόνια κατανάλωσης καπνού δεν επαναφέρει την καλή λειτουργία των αγγείων του πέους.

Ζήσης Παπαθανασίου

Επ. Καθηγητής Γυναικολογίας, Σεξολόγος

Διευθυντής Ελληνικού Σεξολογικού Ινστιτούτου