Πρόβλημα στο σεξ ή πρόβλημα στη σχέση;

Ένα στα δύο ζευγάρια που καταφεύγει στους ειδικούς για κάποιο πρόβλημα στο σεξ, στην πραγματικότητα αντιμετωπίζει κάποιο πρόβλημα στη σχέση το οποίο και δεν μπορεί να διακρίνει. Δεν είναι άλλωστε λίγα τα ζευγάρια που πιστεύουν ότι η σχέση τους είναι άριστη, παραβλέποντας ακούσια ή εκούσια προβλήματα κριτικής σημασίας για την πορεία της σχέσης.

Γιατί όμως ένα πρόβλημα στη σχέση μπορεί να περνάει απαρατήρητο, ενώ ένα πρόβλημα στο σεξ γίνεται εύκολα αντιληπτό;

Ο πρώτος λόγος είναι το γεγονός ότι υπάρχει έντονο κοινωνικό ενδιαφέρον που συχνά τονίζεται από τα ΜΜΕ για ό,τι έχει σχέση με το σεξ, γεγονός που κάνει τους ανθρώπους να επικεντρώνουν το ενδιαφέρον τους κυρίως στη σεξουαλική λειτουργία.

Ένας δεύτερος λόγος είναι ότι το πρόβλημα στο σεξ είναι πιο «χειροπιαστό» από το πρόβλημα στη σχέση, για το οποίο ισχύουν περισσότερο υποκειμενικά κριτήρια.

Ο τρίτος λόγος είναι το γεγονός ότι η παιδεία των ανθρώπων έγινε τις τελευταίες δεκαετίες περισσότερο πρακτική. Ο εαυτός μας είναι περισσότερο το παντοδύναμο μυαλό μας παρά η ψυχή μας. Άλλωστε στις μέρες μας η ανταγωνιστικότητα στην κοινωνία έχει διεισδύσει και στις σχέσεις του ζευγαριού, που συχνά γίνονται ανταγωνιστικές, ιδιαίτερα σε συντρόφους που εργάζονται στον ίδιο επαγγελματικό χώρο ή έχουν το ίδιο ή παραπλήσιο επάγγελμα. Έτσι το «εμείς» συχνά αντικαθίσταται στο μυαλό μας και τις εκφράσεις μας από το «εγώ» και «αυτός ή αυτή».

Όταν μια σχέση δεν λειτουργεί ικανοποιητικά, προβλήματα στη σεξουαλική λειτουργία μπορεί να εμφανίσει και ο άνδρας και η γυναίκα. Μερικές φορές και οι δύο σύντροφοι είναι δυνατόν να παραπονιούνται για διαφορετικά προβλήματα, που τελικά οδηγούν σε αραίωση των σεξουαλικών επαφών ή και πλήρη σεξουαλική απραξία.

Βέβαια τα προβλήματα του άνδρα γίνονται ευκολότερα ορατά από τη σύντροφο και για το λόγο αυτό είναι συχνότερο φαινόμενο η καταφυγή του άνδρα σε ιατρική βοήθεια.

Το πρόβλημα που γίνεται ευκολότερα αντιληπτό είναι η διαταραχή της στύσης. Πολλοί άνδρες με προβλήματα σχέσεων αναφέρουν δυσκολία επίτευξης στύσης ή χαλαρότερες στύσεις από ό,τι στο παρελθόν. Άλλοι πάλι παρατηρούν εύκολη απώλεια της στύσης, προκολπικά ή κατά τη διάρκεια της επαφής. Άλλοι, τέλος, παρατηρούν ότι απαιτείται συνεχής ερεθισμός, προκειμένου να διατηρηθεί η στύση σε ικανοποιητικό επίπεδο.

Εξίσου συχνές είναι και οι διαταραχές της εκσπερμάτισης στα προβλήματα σχέσεων. Συχνά παρατηρούν οι άνδρες ότι ενώ στο παρελθόν υπήρχε η δυνατότητα ελέγχου της εκσπερμάτισης, τελευταία μειώθηκε εντυπωσιακά η διάρκεια της επαφής γιατί κάποια στιγμή ο άνδρας «χάνει το σπέρμα του». Σε ακραίες περιπτώσεις είναι δυνατόν η εκσπερμάτιση να γίνεται πριν καν ο άνδρας επιχειρήσει είσοδο στον κόλπο. Πρόκειται για μια ακραία μορφή πρόωρης εκσπερμάτισης, που ονομάζεται προκολπική.

Σε ορισμένους άνδρες εμφανίζονται παράλληλα προβλήματα στύσης και εκσπερμάτισης. Άλλωστε οι διαταραχές της στύσης διευκολύνουν την εμφάνιση προβλήματος εκσπερμάτισης και η πρόωρη εκσπερμάτιση πολλές φορές συνοδεύεται από προβλήματα στύσης.

Η αδυναμία εκσπερμάτισης είναι ένα φαινόμενο σπανιότερο από την πρόωρη εκσπερμάτιση, αλλά και τα δύο αυτά προβλήματα έχουν συνήθως την ίδια αιτιολογία, όπως επίσης είναι δυνατόν το ένα να μεταπίπτει στο άλλο.

Η ελάττωση ή και η έλλειψη ερωτικής επιθυμίας στον άνδρα έχει αίτια συνήθως ψυχολογικά. Μπορεί να οφείλεται στο καθεαυτό πρόβλημα της σχέσης ή να είναι συνέπεια της διαταραχής της στύσης ή της εκσπερμάτισης.

Στη σημερινή εποχή οι διαταραχές της ερωτικής επιθυμίας στον άνδρα είναι περισσότερο συχνές, από ό,τι τα παλαιότερα χρόνια. Ίσως η αύξηση των προβλημάτων στις σχέσεις του ζευγαριού να αποτελεί έναν από τους λόγους.

Άλλα προβλήματα στο σεξ, αποτέλεσμα προβλημάτων στη σχέση, εμφανίζουν συχνότερα οι γυναίκες. Ίσως αυτά είναι περισσότερο δυσδιάκριτα από ό,τι τα προβλήματα στον άνδρα και γι΄αυτό η επισήμανσή τους γίνεται από το ζευγάρι με αρκετή καθυστέρηση.

Συχνότερο πρόβλημα στη γυναίκα είναι η ελάττωση ή και η έλλειψη ερωτικής επιθυμίας, η οποία άλλωστε αποτελεί και ευαίσθητο δείκτη ψυχικής υγείας και καλής σχέσης της γυναίκας με τον εαυτό της και το σύντροφό της.

Βέβαια στις μέρες μας η ερωτική επιθυμία της γυναίκας συχνά συμπιέζεται από τις πολλές υποχρεώσεις, το μεγάλωμα των παιδιών, τα οικονομικά προβλήματα και την έλλειψη χρόνου. Αντίθετα όμως το μοντέλο που τα ΜΜΕ προβάλλουν και προτείνουν είναι η ερωτική γυναίκα, με ατελείωτη ερωτική επιθυμία!

Είναι λογικό, επομένως, η σύγχρονη γυναίκα αφενός να καταπιέζεται από τον τρόπο ζωής και τους πολλαπλούς ρόλους – σύζυγος, σύντροφος, μητέρα, πετυχημένη στο επάγγελμά της – και αφετέρου να προσπαθεί να πλησιάσει το μοντέλο της ερωτικής και ελκυστικής γυναίκας που της προτείνει ή κοινωνία. Όταν λοιπόν η σχέση με το σύντροφό της δεν την ικανοποιεί, συχνά παρουσιάζει ελάττωση της ερωτικής της επιθυμίας.

Έξυπνες και δραστήριες γυναίκες συχνότερα αντιλαμβάνονται το πρόβλημα, πολλές φορές όμως αποφεύγουν να το κουβεντιάσουν με το σύντροφο, προκειμένου να μη διαταράξουν την οικογενειακή τους ισορροπία με την ελπίδα ότι θα το ξεπεράσουν με την πάροδο του χρόνου. Είναι όμως λογικό να μη ξεπερνιέται το πρόβλημα ή ακόμα και να επιδεινώνεται αν η κακή σχέση παρατείνεται.

Ένα άλλο πρόβλημα που μπορεί να εμφανιστεί είναι η ελάττωση της έντασης ή και η εξαφάνιση του οργασμού. Οι διαταραχές του οργασμού είναι επίσης ευαίσθητος δείκτης της ψυχικής υγείας της γυναίκας. Σε ακραίες περιπτώσεις περιγράφονται ενοχλήσεις ή και πόνος κατά τη διάρκεια της επαφής, που υποδηλώνουν τη βαθύτερη ψυχική άρνηση της γυναίκας για τη σεξουαλική επαφή.

Είτε στον άνδρα πρωτοεμφανιστεί πρόβλημα στο σεξ είτε στη γυναίκα, όταν η σχέση του ζευγαριού είναι διαταραγμένη, φυσική συνέχεια είναι η επιδείνωση των προβλημάτων με την πάροδο του χρόνου.

Τι μπορεί να κάνει το ζευγάρι

Το πρώτο που χρειάζεται να κάνει το ζευγάρι είναι να συζητήσει το πρόβλημα μόλις το επισημάνει. Βέβαια χρειάζεται πολύ θάρρος στην αρχή, όμως η σκέψη ότι ίσως η σύντροφός μας δεν το έχει αντιληφθεί είναι συνήθως λανθασμένη. Το πιο συνηθισμένο είναι να το έχει και εκείνη επισημάνει, αλλά να αποφεύγει και εκείνη τη συζήτηση για τους ίδιους λόγους με εμάς.

Το δεύτερο βήμα είναι η συζήτηση για την ίδια τη σχέση. Αν καταφέρουμε να επισημάνουμε τα σημεία που η σχέση υστερεί, ίσως μπορέσουμε να τη βοηθήσουμε.

Τρίτο βασικό βήμα είναι να ορίσουμε αυστηρά το χρόνο κατά τον οποίο θα προσπαθήσουμε μόνοι μας να το λύσουμε, πριν καταφύγουμε σε ειδικό γιατρό. Το όριο αυτό θα πρέπει να είναι αποδεκτό και από τους δύο συντρόφους και να τηρηθεί αυστηρά.

Ο ρόλος του σεξολόγου

Η επίσκεψη στον ειδικό είναι καλύτερα να γίνεται και από τους δύο συντρόφους μαζί. Η άποψη ότι καταφεύγει στον ειδικό αυτός που έχει το πρόβλημα είναι τελείως λανθασμένη, ιδιαίτερα στα προβλήματα σχέσης με δυσλειτουργία στο σεξ.

Ο ειδικός έχει ανάγκη από τις πληροφορίες και τις απόψεις και των δύο συντρόφων, που συχνά αλληλοσυμπληρώνονται αλλά δεν ταυτίζονται. Στόχος του ειδικού είναι η αιτιολογική συσχέτιση του προβλήματος σχέσης και της σεξουαλικής δυσλειτουργίας αφενός και η διερεύνηση του σεξουαλικού προβλήματος αφετέρου.

Αν όμως το ζευγάρι έχει την ωριμότητα να φθάσει μαζί στον ειδικό και να εκθέσει το πρόβλημά του, τότε σημαίνει ότι και η λύση του προβλήματος είναι ευκολότερη.

Ζήσης Παπαθανασίου

Επ. Καθηγητής Γυναικολογίας – Σεξολόγος

Διευθυντής Ελληνικού Σεξολογικού Ινστιτούτου