Σεξουαλική αντιγήρανση

Τι άλλαξε λοιπόν τα τελευταία χρόνια και όλο και περισσότεροι άνθρωποι επιθυμούν ή καταφέρνουν να κάνουν σεξ σε προχωρημένη ηλικία; Ποια ψυχολογικά κενά και ποιες βιολογικές ανάγκες υπηρετεί το κυνήγι της σεξουαλικότητας σε ηλικίες που δεν είναι πια αναπαραγωγικές; Μήπως το γεγονός ότι οι άνθρωποι ζουν περισσότερα χρόνια δημιούργησε ένα νέο κύκλο ζωής για τα χρόνια της σύνταξης, ελκυστικό για τους καλοδιατηρημένους εξηντάρηδες και απολαυστικό για τις καλοβαλμένες πενηντάρες;

Όπως και να έχει το θέμα, θα πρέπει να ξεχάσουμε τους παππούδες και τις γιαγιάδες που μοναδικό ρόλο είχαν στη ζωή τους να φυλάνε τα εγγόνια τους τις ώρες που οι γονείς τους λείπουν από το σπίτι ή να πληρώνουν τους λογαριασμούς της ΔΕΗ και του ΟΤΕ. Καλοκαιρινές αποδράσεις ονειρεύονται όλοι σε κάθε ηλικία με απρόσμενες ερωτικές συναντήσεις ή με την παρουσία ενός καινούργιου έρωτα. Το περίεργο είναι μάλιστα ότι οι σχέσεις αυτές έχουν συνήθως καλή πορεία. Ίσως γιατί είναι σχέσεις ωριμότητας, με ξεκάθαρα «θέλω» και με μεγαλύτερη δυνατότητα να δίνουμε και να παίρνουμε.

Αυτό το καινούργιο μοντέλο ζωής στην τρίτη ηλικία διαμορφώθηκε κάτω από συγκεκριμένα κοινωνικά δεδομένα. Ένα πρώτο δεδομένο είναι η αύξηση του προσδόκιμου επιβίωσης των ανθρώπων και η καλύτερη υγεία τους. Θα προσθέσουμε την καλύτερη διατροφή και τους βελτιωμένους όρους διαβίωσης. Άλλωστε η σημερινή γενιά των εξηντάρηδων δεν έζησε πολέμους, κακουχίες και ξεριζωμούς.

Βελτιώθηκε ακόμα το επίπεδο παιδείας και κοινωνικής μόρφωσης. Αυτό επιτρέπει καλύτερη λεκτική και συναισθηματική επικοινωνία.

Πολλοί άνθρωποι δηλώνουν στα πενήντα τους ή στα εξήντα τους ότι τότε ανακάλυψαν τον μεγάλο έρωτα της ζωής τους, είτε γιατί είναι περισσότερο ώριμοι, είτε γιατί είναι σε θέση να κάνουν καλύτερες επιλογές.

Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι για πολλούς νέους ανθρώπους η συντροφικότητα αναπτύσσεται με μεγάλη καθυστέρηση. Τα κριτήρια επιλογής συντρόφου σε νεαρή ηλικία είναι συχνά λανθασμένα και ανεπαρκή. Πολλοί γάμοι οδηγούνται σε διαζύγιο, χωρίς να έχουν γευτεί οι άνθρωποι τους καρπούς της υγιούς συντροφικότητας. Ίσως πολλοί άνθρωποι αναζητούν την καλύτερη σχέση μετά τα χρόνια νεότητας. Άλλοι πάλι δίνουν απόλυτη προτεραιότητα στις επαγγελματικές τους υποχρεώσεις αμελώντας συχνά τις διαπροσωπικές τους σχέσεις. Αυτά τα κενά έρχεται να αναπληρώσει ένας έρωτας σε μεγαλύτερη ηλικία.

Ένα άλλο σημαντικό κοινωνικό δεδομένο είναι η αύξηση της προσφοράς και της ζήτησης. Ένας μεγάλος αριθμός ανδρών δημιούργησε καινούργια νοικοκυριά, επιλέγοντας γυναίκες από τις χιλιάδες αλλοδαπές που πλημμύρισαν την Ελλάδα τα τελευταία χρόνια. Αν και οι επιλογές αυτές δεν είναι πάντοτε επιτυχημένες, λόγω διαφορετικής κουλτούρας, αποτέλεσαν όμως λύσεις για όσους δεν κατάφεραν ή δε θέλησαν να βρουν «παπούτσι από τον τόπο τους».

Ένας άλλος σημαντικός παράγοντας που οδηγεί στους έρωτες της τρίτης ηλικίας είναι το γεγονός ότι το σύγχρονο ευζήν περιλαμβάνει και καλή σεξουαλική ζωή. Από αυτό το μοντέλο είναι δύσκολο να ξεφύγουμε, ακόμα και αν το θεωρούμε υπερβολικά απλοποιημένο ή και απλοϊκό. Μας το δίδαξαν άλλωστε οι κάθε λογής ηγέτες μας και οι κάθε λογής επώνυμοι ή διάσημοι. Ας μην ξεγελιόμαστε όμως! Το κυνήγι της σεξουαλικότητας κρύβει κατά βάθος και την ελπίδα για αιώνια νεότητα. Κρύβει δηλαδή την ανθρώπινη αδυναμία να παραμείνουμε νέοι. Κρύβει ακόμα την ανάγκη να παραμείνουμε δημιουργικοί πολίτες στο κοινωνικό γίγνεσθαι.

Μια άλλη σημαντική παρατήρηση είναι το ότι στις μέρες μας χάθηκαν οι καλοί φίλοι. Οι άνθρωποι που εμπιστευόμαστε δηλαδή και μοιραζόμαστε τα προβλήματά μας. Με ποιον λοιπόν θα τα μοιραστούμε; Με τον ή την σύντροφό μας που είναι πρόθυμος-η να μας ακούσει και να μας συμπαρασταθεί.

Αν όμως τα πράγματα είναι έτσι, αν έχουμε ακολουθήσει από επιλογή ή και τυχαία τη «συνταγή» του όψιμου έρωτα, βασική προϋπόθεση είναι η ικανότητα για σεξουαλική ζωή. Βασικός κανόνας γι’ αυτή δεν είναι η λήψη βιταμινών και συμπληρωμάτων διατροφής. Είναι η έγκαιρη αντιμετώπιση των προβλημάτων και η συνεχής φροντίδα για καλή υγεία.

Είναι δύσκολο να δεχτεί κανείς ότι οι άνθρωποι που δεν κατάφεραν να απολαύσουν το σεξ στις νεαρές ηλικίες θα καταφέρουν να το κάνουν αργότερα. Τα προβλήματα στο σεξ συνήθως δεν αποκαθίστανται αυτόματα με την πάροδο της ηλικίας. Πολλές φορές μάλιστα μεγαλώνουν με το χρόνο και μας οδηγούν στο περιθώριο της σεξουαλικής ζωής. Χρειάζεται να τα αντιμετωπίσουμε στη φάση της νεότητας και της καλής υγείας. Σε μεγαλύτερη ηλικία απαιτούνται πιο σύνθετες θεραπευτικές λύσεις ή και περισσότερο μακροχρόνιες θεραπείες. Ίσως ακόμα ποτέ δεν είναι αργά. Ίσως, τέλος, ο καινούργιος έρωτας βοηθήσει και μας δώσει κουράγιο και επιμονή.

Ζήσης Παπαθανασίου

Επ. Καθηγητής Γυναικολογίας, Σεξολόγος

Διευθυντής Ελληνικού Σεξολογικού Ινστιτούτου