Το προφυλακτικό βλάπτει τη στύση;

Η αναβάθμιση του ενδιαφέροντος του κοινού για τη χρήση του προφυλακτικού ταυτίζεται χρονικά με την εμφάνιση σοβαρών σεξουαλικά μεταδιδόμενων νοσημάτων και κυρίως του AIDS. Η επιστήμη εξάλλου γρήγορα υιοθέτησε και αξιοποίησε μια παραδοσιακή μέθοδο προφύλαξης, κυρίως από ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη και δευτερευόντως από μετάδοση ασθενειών που σχετίζονται και διευκολύνονται από τη σεξουαλική πράξη.

Η ανάγκη μάλιστα για προφύλαξη ήταν τόσο άμεση και επιτακτική που οδήγησε μια μεγάλη μερίδα πληθυσμού στην καθιέρωση της χρήσης του προφυλακτικού σε όλες τις σεξουαλικές σχέσεις. Η συστηματική αυτή χρήση συνέβαλε σίγουρα στον περιορισμό των κρουσμάτων από τη μετάδοση του AIDS.

Παρόλα αυτά μία σημαντική μειονότητα ανδρών αντέδρασε στη χρήση του προφυλακτικού, κυρίως σε σχέσεις που παίρνουν με τον καιρό μορφή μονιμότητας. Αντίλογος σ’ αυτή την άποψη είναι η παρατήρηση ότι ο αριθμός των πολυγαμικών ατόμων, ανδρών και γυναικών, έχει σημαντικά αυξηθεί τα τελευταία χρόνια, έτσι που λίγες σχέσεις είναι απόλυτα μονογαμικές. Αλλά και σ’ αυτές τις περιπτώσεις η πιθανότητα να κουβαλάμε σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα από προηγούμενη σχέση είναι σημαντική. Κι αυτό γιατί τα πιο συνηθισμένα στις μέρες μας νοσήματα (ιός των κονδυλωμάτων, χλαμύδια, μυκοπλάσματα, κ.ά.) δεν προκαλούν κανένα σύμπτωμα ικανό να προδώσει την παρουσία τους.

Έξη: δευτέρα φύση

Οι καλές επιδόσεις και η ικανοποίηση από τη σεξουαλική πράξη βασίζονται σε μικρές αλλά ευαίσθητες ισορροπίες που διαμορφώνει ο καθένας μας αλλά και σε μικρές ιδιαιτερότητες στη συμπεριφορά. Η κοινή πορεία στο σεξ ανάμεσα στο ζευγάρι βελτιώνει την ποιότητα του σεξ και γι’ αυτό οι πρώτες επαφές ενός ζευγαριού δεν είναι συνήθως και οι καλύτερες λόγω έλλειψης συντονισμού.

Για τους άνδρες που δεν χρησιμοποιούσαν προφυλακτικό η χρήση του επέβαλε ανατροπή στις συνήθειές τους και παρεμβολή διαδικασιών άγνωστων στο παρελθόν. Χρειάστηκε υπομονή και επιμονή για να ξεπεράσουν τη δυσκολία. Αντίθετα, για τους άνδρες που ξεκίνησαν την ερωτική τους ζωή με τη χρήση προφυλακτικού, η διαδικασία αποδείχθηκε πιο απλή και εύκολη.

Οι πρώτοι δηλώνουν ότι η χρήση προφυλακτικού οδήγησε σε απώλεια μικρού ποσοστού ηδονής, ενώ οι δεύτεροι τονίζουν συνήθως ότι το σεξ είναι ίσως περισσότερο απολαυστικό με τη χρήση προφυλακτικού! Είναι φανερό ότι η συνήθεια του καθενός διαμορφώνει αντιλήψεις και απόψεις σχετικά με τη μέγιστη ικανοποίηση.

Στύση και προφυλακτικό

Εκείνο που προκαλεί το ενδιαφέρον των ειδικών είναι το γεγονός ότι ένα σημαντικό ποσοστό ανδρών παραπονείται σταθερά, αρκετά χρόνια μετά την «επίσημη» καθιέρωση του προφυλακτικού ως στοιχείο υγιούς σεξουαλικής συμπεριφοράς, για προβλήματα στύσης που οι ίδιοι αποδίδουν στη χρήση προφυλακτικού. Στις περιπτώσεις αυτές επιβάλλεται η αναζήτηση των αιτίων που λειτουργούν αρνητικά στη στύση.

Η πείρα που συσσωρεύτηκε τα τελευταία χρόνια οδηγεί σε δύο βασικά αίτια διαταραχής της στύσης από τη χρήση του προφυλακτικού.

Η πρώτη κατηγορία ανδρών είναι εκείνοι που διακατέχονται από σημαντικό άγχος επίδοσης και φόβο αποτυχίας στο σεξ, και που συνήθως αγχώνονται μήπως χάσουν τη στύση. Συνήθως πρόκειται για άνδρες με μικρή ή καθόλου εμπειρία στο σεξ, οι οποίοι όμως προσπαθούν να φανούν έμπειροι μπροστά σε μια σύντροφο με πολλαπλάσια εμπειρία. Δυστυχώς στο σεξ όσο περισσότερο προσπαθούμε να φανούμε έμπειροι, τόσο περισσότερο αποδεικνύεται η αδεξιότητά μας. Την ώρα λοιπόν που προσπαθούμε να τοποθετήσουμε το προφυλακτικό χάνουμε, λόγω άγχους, το ερωτικό μήνυμα από τον εγκέφαλό μας, άρα η στύση χαλαρώνει άμεσα. Κι αυτό γιατί η στύση είναι καθαρά αντανακλαστικό φαινόμενο και διαρκεί μόνο όσο χρόνο παραμένει στον εγκέφαλό μας το ερωτικό μήνυμα.

Η χρήση του προφυλακτικού είναι άλλωστε μια μαθησιακή διαδικασία που πρέπει να ενταχθεί στο ερωτικό παιχνίδι. Σ’ αυτές τις περιπτώσεις δηλαδή το πρόβλημα της απώλειας της στύσης είναι ψυχολογικής και μαθησιακής διαδικασίας.

Η λύση του προβλήματος είναι η άσκηση χρήσης του προφυλακτικού σε στιγμές άσχετες με τη σεξουαλική επαφή, ακόμα και σε φάσεις αυνανισμού. Η θετική συμμετοχή της συντρόφου έχει επίσης μεγάλη σημασία, καθώς και η συμμετοχή της στις ασκήσεις εκμάθησης της χρήσης του προφυλακτικού.

Αν το πρόβλημα δεν ξεπεραστεί με τις ασκήσεις, χρειάζεται μια μικρή έρευνα αγοράς για το προφυλακτικό που χρησιμοποιούμε. Ίσως χρειάζεται ένα προφυλακτικό με διαφορετικό μέγεθος ή διαφορετική ποιότητα. Αρκετοί άνδρες δεν μπαίνουν ποτέ στη διαδικασία επιλογής τύπου προφυλακτικού, περιορίζοντας τις επιλογές τους σ’ αυτό που τους προτείνει ο περιπτεράς. «Μ’ ενοχλεί να ξέρει ο περιπτεράς της γειτονιάς μου πότε κάνω σεξ», μου έλεγε πρόσφατα ένας ντροπαλός νεαρός.

Μικρές δόσεις φαρμάκων για τη στύση μπορούν επίσης να βοηθήσουν άνδρες με χαμηλή αυτοπεποίθηση να συνηθίσουν το προφυλακτικό.

Μια άλλη κατηγορία έμπειρων και μεγαλύτερης ηλικίας ανδρών δηλώνουν προβλήματα στύσης με τη χρήση προφυλακτικού, ενώ πιστεύουν ότι λειτουργούν κανονικά εάν αποφύγουν τη χρήση. Στους άνδρες αυτούς απαιτείται μια στοιχειώδης έστω διερεύνηση μήπως υποκρύπτεται πράγματι κάποιο πρόβλημα στύσης, ψυχολογικής ή οργανικής αιτιολογίας, το οποίο απλά έγινε αντιληπτό με την προσπάθεια χρήσης προφυλακτικού. Οι άνδρες αυτοί έχουν συχνά ανάγκη φαρμακευτικής βοήθειας, η οποία αποκαθιστά εύκολα το πρόβλημα στύσης.

Η θέση της γυναίκας

Οι περισσότερες γυναίκες νιώθουν σιγουριά με τη χρήση του προφυλακτικού, τόσο από πλευράς μετάδοσης νοσημάτων, όσο και από πλευράς αποφυγής ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης. Επίσης, γυναίκες με κάποιου βαθμού ξηρότητας κόλπου νιώθουν πιο άνετα με τη λιπαντική ουσία που περιβάλλει το προφυλακτικό.

Μικρός αριθμός γυναικών, κυρίως μετά την αναπαραγωγική ηλικία δεν επιθυμούν τη χρήση του προφυλακτικού δηλώνοντας ότι η χρήση του θυμίζει «καραμέλα που γλύφεται με το περιτύλιγμα!» Τέτοιες απόψεις όμως οδηγούν ουσιαστικά στην αύξηση των σεξουαλικά μεταδιδόμενων νοσημάτων στις γυναίκες της ώριμης ηλικίας.

Ζήσης Παπαθανασίου

Επ. Καθηγητής Γυναικολογίας, Σεξολόγος

Διευθυντής Ελληνικού Σεξολογικού Ινστιτούτου