Φάρμακα για τη στύση

Άνδρες και γυναίκες που εμφανίζουν προβλήματα σεξουαλικής δυσλειτουργίας είναι λογικό να ενδιαφέρονται κυρίως για τη θεραπευτική αντιμετώπιση του εκάστοτε προβλήματος, ενώ δευτερευόντως προβληματίζονται για την αιτιολογία της δυσλειτουργίας. Είναι επίσης λογικό οι φαρμακευτικές εταιρίες να ενδιαφέρονται πρωτίστως για τις πωλήσεις των φαρμάκων που παράγουν και τη διεύρυνση των ενδείξεων τους, καλύπτοντας όσο το δυνατόν ευρύτερο φάσμα αιτιολογίας των προβλημάτων.

Για τους ειδικούς όμως που ασχολούνται με τη Σεξολογία είναι κοινό μυστικό ότι το καλό θεραπευτικό αποτέλεσμα αποτελεί άμεση συνάρτηση της σωστής διερεύνησης της κάθε σεξουαλικής δυσλειτουργίας. Η δε μεγιστοποίηση του θεραπευτικού αποτελέσματος κυρίως εξαρτάται από τον ακριβή εντοπισμό των αιτίων που την προκαλούν και την ορθολογιστική και επιλεκτική χρήση των θεραπευτικών τακτικών.

Τα φάρμακα για την αντιμετώπιση της στυτικής δυσλειτουργίας αποτέλεσαν πριν από λίγα χρόνια πραγματική επανάσταση στο χώρο της Σεξολογίας και ασφαλώς θα μείνουν στην ιστορία της Ιατρικής και της Θεραπευτικής ως σημαντικός σταθμός. Μέσα σε λίγα χρόνια συσσωρεύτηκε μια τεράστια διεθνής εμπειρία, που βασίζεται στην ευρύτερη χρήση τους από εκατομμύρια άνδρες σ’ ολόκληρο τον κόσμο. Η αναδρομική μελέτη και παρατήρηση από τη χρήση των τριών φαρμάκων για τη στύση που διατίθενται στο εμπόριο (Viagra, Levitra, Cialis, Spedra) οδηγεί σε σημαντικές παρατηρήσεις και συμπεράσματα. Μερικά από αυτά ενδιαφέρουν άμεσα τους χρήστες των φαρμάκων αυτών.

Πόσο αποτελεσματικά είναι τα φάρμακα;

Τα φάρμακα αυτά μπορούν να βοηθήσουν ένα πολύ μεγάλο ποσοστό αντρών με στυτική δυσλειτουργία, της τάξης του 70%, όταν η χορήγησή τους γίνεται με συγκεκριμένα διαγνωστικά δεδομένα. Η αποτελεσματικότητα, αντίθετα, μειώνεται στο 50% όταν η λήψη γίνεται εμπειρικά, χωρίς διαγνωστικό έλεγχο. Ο λόγος της μεγάλης αυτής απόκλισης ως προς την αποτελεσματικότητα σχετίζεται με μια σειρά σημαντικών παραγόντων.

Κύριος παράγοντας είναι η δοσολογία και ο τρόπος λήψης των χαπιών. Η μέγιστη δοσολογία δεν είναι πάντα ο καλύτερος τρόπος χρήσης τους, δεδομένου ότι αυξάνει την πιθανότητα μικρών έστω παρενεργειών, που τρομάζουν και αποθαρρύνουν τους άνδρες. Η παράλληλη βελτίωση άλλων παραμέτρων (καλύτερη ρύθμιση διαβήτη, αντικατάσταση αντιυπερτασικών φαρμάκων που ενοχλούν ιδιαίτερα τη στύση, βελτίωση τρόπου ζωής) επιτρέπει τη χρήση μικρότερης δόσης φαρμάκου για τη στύση.

Όσον αφορά τον τρόπο λήψης των φαρμάκων, αυτός διαφοροποιείται ουσιαστικά, ανάλογα με το αίτιο της στυτικής δυσλειτουργίας. Στα ψυχολογικής αιτιολογίας προβλήματα στύσης, η λήψη του χαπιού λίγη ώρα πριν από την επαφή, συχνά δε δίνει αποτέλεσμα. Κι αυτό γιατί στο άγχος επίδοσης και στο φόβο αποτυχίας προστίθεται το άγχος και ο φόβος από τη λήψη του χαπιού, σε σχέση με την αποτελεσματικότητά του, πιθανές παρενέργειες ή το χρόνο που παρήλθε από τη λήψη του. Η αποτυχία οδηγεί τους άνδρες στην αλλαγή του φαρμάκου, μέχρι να απορρίψουν και το επόμενο. Σε ένα ποσοστό 15-30% των περιπτώσεων, τα φάρμακα για τη στύση δίνουν πολύ μικρή ή και καθόλου βοήθεια στη στύση. Αξίζει να σημειωθεί ότι σαν κύριο «προσόν» των δύο χαπιών (Viagra, Levitra) προβάλλεται η ταχύτητα δράσης, ενώ του τρίτου (Cialis) η μεγάλη διάρκεια.

Πότε δε βοηθούν τα φάρμακα;

Τα φάρμακα για τη στύση δεν είναι συνήθως αποτελεσματικά όταν υπάρχει σοβαρό αγγειακό πρόβλημα στο πέος, με πλήρη αδυναμία λειτουργίας του μηχανισμού που συγκρατεί το αίμα στα σηραγγώδη σώματα. Εξίσου αναποτελεσματικά είναι τα φάρμακα στα βαριά ψυχολογικά και τα ψυχιατρικά προβλήματα συνήθως. Στις περιπτώσεις αυτές υπάρχει ανάγκη καταφυγής σε άλλες μορφές θεραπείας.

Αρνητικά ή φτωχά είναι και τα αποτελέσματα σε περιπτώσεις κακής γενικώς κατάστασης του οργανισμού ή εξαιρετικά σοβαρών νοσημάτων. Ανάλογα κακά είναι τα αποτελέσματα και στους άντρες που χρειάζεται να καταναλώσουν μεγάλο αριθμό φαρμάκων, μέσα από τη λογική ότι η πολυφαρμακία θα περιλαμβάνει και φάρμακα που ενοχλούν σημαντικά τη στύση.

Είναι επίσης λογικό τα φάρμακα να μη δίνουν θετικό αποτέλεσμα όταν χορηγούνται με λάθος ένδειξη, π.χ. έλλειψη ερωτικής επιθυμίας, αδυναμία του άντρα να κάνει μια σχέση, πρόωρη εκσπερμάτιση, κλπ. Όσον αφορά την έλλειψη ερωτικής επιθυμίας διευκρινίζεται ότι πρόκειται για άντρες, στους οποίους η έλλειψη επιθυμίας προηγείται χρονικά του προβλήματος στύσης. Πρόκειται δηλαδή για αδυναμία του ερωτικού μηνύματος να φθάσει στον εγκέφαλο του άντρα. Αν η ελάττωση της επιθυμίας ακολουθεί χρονικά το πρόβλημα στύσης, τότε πρόκειται για φυσιολογική αντίδραση σε μια αποτυχία.

Τα φάρμακα για τη στύση δε θεραπεύουν την προϋπάρχουσα πρόωρη εκσπερμάτιση. Θα μπορούσαν να τη βελτιώσουν μόνο αν η πρόωρη εκσπερμάτιση είναι αποτέλεσμα του προβλήματος στύσης. Στις περιπτώσεις αυτές, η αποκατάσταση της στύσης θα αποκαταστήσει και τον έλεγχο της εκσπερμάτισης.

Τα φάρμακα για τη στύση δεν ενδείκνυνται για τη θεραπεία των προβλημάτων σχέσεων στο ζευγάρι, εκτός αν το πρόβλημα σχέσης ξεκινάει ή αποδίδεται στη στυτική δυσλειτουργία. Δεν έχουν επίσης ένδειξη σε γενικές γραμμές στα προβλήματα σεξουαλικής ταυτότητας.

Οι αστάθμητοι παράγοντες

Η αποτελεσματικότητα των φαρμάκων εξαρτάται, σε σημαντικό βαθμό, από τις συνθήκες της σεξουαλικής επαφής. Βιαστικές επαφές ή επαφές σε άβολο περιβάλλον μπορεί να δυσκολεύουν την αποτελεσματικότητα των φαρμάκων. Σημαντικός επίσης παράγων είναι το αν ο άντρας λειτουργεί ερωτικά σε μία ή περισσότερες συντρόφους, σε μόνιμη ή ευκαιριακή σχέση και το αν η σύντροφος στηρίζει συναισθηματικά και ερωτικά τον άντρα ή λειτουργεί απορριπτικά.

Είναι ανάγκη να επανεκτιμηθεί στις μέρες μας ο ψυχολογικός παράγων στη δημιουργία και συντήρηση προβλημάτων στύσης, σε σχέση με την υπερεκτίμηση της οργανικότητας που επιχειρήθηκε τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια.

Τέλος, οι υπερβολικές προσδοκίες από τη χρήση των χαπιών θα πρέπει να γίνονται αντικείμενο συζήτησης με τον ειδικό γιατρό.

Δια βίου θεραπεία;

Όταν τα αίτια διαταραχής της στύσης είναι ψυχολογικής αιτιολογίας είναι λογικό να περιμένει κανείς διακοπή της χρήσης των φαρμάκων ή της συνδυασμένης θεραπείας με άλλες θεραπευτικές προσεγγίσεις, μετά την αποκατάσταση της στύσης.

Αν το πρόβλημα είναι οργανικής αιτιολογίας και η χρήση των φαρμάκων αποτελεσματική, ο άντρας μπορεί να ελπίζει σε ελαχιστοποίηση της δόσης των φαρμάκων, δεδομένου ότι τα τελευταία βελτιώνουν τη λειτουργικότητα του στυτικού μηχανισμού, η οποία παραβλάπτεται από τη μακροχρόνια έλλειψη στύσης και τη σεξουαλική αποχή.

Ζήσης Παπαθανασίου

Επ. Καθηγητής Γυναικολογίας, Σεξολόγος

Διευθυντής Ελληνικού Σεξολογικού Ινστιτούτου